Geçmiş zamanlarda bitkiler gerek içgüdüsel gerek deneyim ve gözlemler doğrultusunda çeşitli hastalıkları giderme konusunda sıklıkla kullanılmıştır. Bilimin gelişmesiyle birlikte, bitkilerin insan sağlığını destekleyici etkilerinin ispat edilmesi kullanım alanlarını genişletmiştir. Bitkilerin kullanım alanları; fitoterapi ve aromaterapi uygulamaları, modern tıp yöntemleri, alternatif-geleneksel tedaviler ve ilaç sanayisinde hammadde üretimi şeklinde sayılabilir. Kekik bitkisi de sağladığı faydalar bakımından sık kullanılan tıbbi bitkiler arasında yer alır. Kekik, karvakrol ve timol gibi fenoller bakımından son derece zengin bir içeriğe sahip olduğundan çok güçlü antimikrobiyal ve antifungal (mantar öldürücü) etki gösterir.
Kekik, Lamiaceae (ballıbabagiller) familyasında yer alan güzel kokulu, bir ya da çok yıllık otsu, çalı formunda bir bitkidir. Bu familyaya dahil üyeler uçucu yağ bakımından zengin içerikleri nedeniyle parfüm sanayinde, aromaterapi, fitoterapi ve farmakolojik uygulamalarda kullanılmaktadır.
Çimenli tarla kıyılarında, orman kenarlarında, çayırlarda, güneş sevmesi sebebiyle toprağın sıcak olduğu kayalık ve dağlık bölgelerde yetişmektedir. Kekik bitkisi Dünyada İspanya, Türkiye, İsviçre, Fransa, Güney Afrika, Portekiz, Bulgaristan, İtalya, Şili, Suriye ve Meksikada doğal olarak bulunabilir.
Türkiye’de Thymus, Satureja, Tymbra, Origanum ve Coridothymus isimli beş cinsi bulunmaktadır. Bu cinsler genellikle Denizli, Manisa, Hatay, Antalya, Aydın, Kütahya ve Uşak illerinde yayılış gösterir. Origanum syriacum var. bevanii yani dağ kekiği Türkiye’deki en önemli ve ticari anlamda sık kullanılan türler arasında yer alır. Dağ kekiği, Güneybatı Akdeniz ve Güneydoğu Anadolu'da özellikle Hatay, Mersin ve Kahramanmaraş illerinde doğal olarak yetişmektedir. Ortalama olarak 65-70 cm civarında olan dağ kekiği faydaları ve zengin uçucu yağ içeriği bakımından dikkat çeken tıbbi bir bitkidir.
İzmir Kekiği: Halk arasında bilyeli kekik, peynir kekiği, güve kekiği, taş kekiği isimleriyle de bilinir. İhracatı en çok yapılan İzmir kekiği, genellikle eczacılıkta kullanılır.
İstanbul Kekiği: İstanbul kekiği, halk arasında kara kekik olarak bilinir. Baharat ve çay yapımında kullanılır. Böcekleri bitkilerden uzak tutmak amacıyla da kullanılır.
Toka Kekiği: Toka kekiği, dünyada sadece Isparta'nın Sütçüler ilçesinde yetişme imkanı bulur. Sütçüler kekiği ismiyle bilinen Toka kekiği, Avrupa, Hindistan, ABD ve Kanada olmak üzere birçok ülkeye ihraç edilir.
Beyaz Kekik (Alanya kekiği): Alanya kekiği olarak bilinir. İçerisinde bulunan karvakrol maddesi ile akciğer kanserinin tedavisinde kullanılan beyaz kekik, daha çok yağ şeklinde tüketilir.
Dağ Kekiği: Suriye kekiği olarak da bilinir. Dağlarda ve kayalık bölgelerde doğal olarak yetişir. Yemeklerde kullanılmasının yanı sıra çay şeklinde de tüketilir.
Türkiye'de, bu kekiklerin yanı sıra Akdeniz kekiği, tarla kekiği, yabani kekik gibi kekik türleri de yetişir.
Kekik iştah açıcı bir bitkidir
Yemeklere ve özellikle et ürünlerine eklendiğinde kekiğin iştah açıcı bir özelliği olduğu dikkat çeker.
Bağışıklığa iyi gelir
Antibakteriyel ve antioksidan özellikler taşıyan kekik bitkisi bu sayede bağışıklık sistemini güçlendirerek vücudu hastalıklara karşı daha da dirençli hale getirir.
Enfeksiyonlara karşı vücudu güçlendirir
Kekik özellikle antiviral etkisiyle viral enfeksiyonları önleyici etkisi bulunan bir bitkidir.
Kekik adet ağrılarını hafifletir
Flavonoidler bileşiği içeren kekik bitkisinin adet ağrılarını hafifletme konusundaki etkisi bilinir.
Öksürüğü azaltır
Özellikle antimikrobiyal etkiler içeren kekik çayı ve kekik yağının solunum yollarını daraltıp öksürüğü azalttığı değerlendirilir. Öksürüğü azaltır
Özellikle antimikrobiyal etkiler içeren kekik çayı ve kekik yağının solunum yollarını daraltıp öksürüğü azalttığı değerlendirilir.
Sindirim sistemini korur
Antimikrobiyal ve antiinflamatuar yapısıyla öne çıkan kekik sindirim sistemini korumasının yanında hazımsızlığı ve şişkinliği hafifletmeye yardımcı olan sindirim enzimlerinin üretimini teşvik ederek sindirime yardımcı olur.
Kan dolaşımını hızlandırır
Kan dolaşımını hızlandırma potansiyeli olan kekik aynı zamanda kan basıncını düşürerek tansiyonun yükselmesini önler ve kalp-damar hastalıklarının riskini de bir bakıma azaltmış olur.
Akne tedavisinde işe yarayabilir
Antibakteriyel özellikleriyle bilinen kekiğin akne ve sivilce tedavisinde işe yarayabileceği düşünülür.
Kekiğin cilde faydaları nelerdir?
Faydalı bir bitki olan kekik, cilt sağlığına olan yararlarıyla da bilinir. İyi bir antioksidan kaynağı olan kekik, yaşlanma karşıtıdır. Kekiği bir süre kaynattıktan sonra suyu cilde sürülerek kullanılabilir. Kekik düzenli kullanıldığında sivilce ve akne oluşumunu engeller. Yorgun ciltlerde yorgunluğun önüne geçer ve cildin parlak görünmesini sağlar. Kırışıklıkların giderilmesinde önemli rol oynar. Cildinizin parlak görünmesini, sivilce ve aknelerden arınmasını istiyorsanız kekik toniğini yüzünüze uygulayabilirsiniz.
Doğal kekik toniği şu şekilde yapılır:
· 2 yemek kaşığı kekiği 2 litre suda iyice kaynatınız.
· İyice soğumasını beklemelisiniz.
· Süzdükten sonra uygun bir şişe içerisine koyabilirsiniz.
· Şişeyi serin bir yerde saklamanız daha doğru olur.
· En geç bir hafta içerisinde tüketmeniz gerekir.
Bu karışım ciltteki makyaj kalıntılarının, fazla kir ve yağların temizlenmesine yardımcı olur. Kekik toniğini bir pamuk yardımıyla gece yatmadan önce yüzünüze uygulayabilirsiniz.
Kekik hangi hastalıklara iyi gelir?
Kekik grip ve soğuk algınlığına iyi gelerek semptomları azaltır, bağışıklığı güçlendirir, hazımsızlığı giderebilir adet ağrılarını hafifletebilir.
Kimler kekik kullanamaz?
Mide Rahatsızlıkları, bağırsak hastalıkları ve karaciğerinde iltihap olan kişilerin kekik kullanımı konusunda dikkatli olması gerekir. Kekik yağının ise hassas cilde sahip olan kişiler tarafından kullanılması pek önerilmez.
Kekik hangi yemeklerde kullanılır?
Yemeklerde en sık kullanılan baharatlardan birisi olan kekiğin kullanım alanı oldukça geniştir. Özellikle İtalya, Fransa ve Akdeniz'de yaygın kullanılan bir baharattır. Et yemeklerinde, sebze yemeklerinde sıklıkla kullanılan kekik, kuru şekliyle yemeklerde, taze olarak ise salatalarda kullanılır. Özellikle koyun ve kuzu yemeklerinde baskın et kokusunu gidermek için tercih edilir. Mangalda, barbeküde kullanılan etlerin daha lezzetli olması için marine yapılırken, bolca kekik tüketilir. Kekik, tavuk yemeklerine de oldukça yakışan ve lezzet veren bir baharattır. Farklı bir aroma kattığı için salata sosları ve çorbalarda da kullanılır.